အေတြ႔အၾကံဳသည္ အရာရာကုိ သင္ၾကားျခင္း မျပဳႏုိင္ေပ။ ထုိ႔အတူ ယင္းသည္ ဘာသာရပ္ တစ္ခုခုျဖစ္သည့္ အဂၤလိပ္စာ၊ သမုိင္း၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး သခ်ာၤစသည္တုိ႔ကုိ သီးျခား သင္ၾကား ေလ့က်င့္ေပးေသာ အတတ္ပညာ တစ္ရပ္လည္း မမည္ပါေပ။
သုိ႔တုိင္ အေတြ႔အၾကံဳသည္ ဘ၀ဟူေသာ သင္ခန္းစာကုိ သင္ၾကားေပးေသာ အေျခခံပညာ တစ္ခုဟု ယူဆပါက ယူဆႏုိင္စရာ ရွိပါေပသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ယင္းသည္ ေနထုိင္သြားလာႏုိင္ေရး၊ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံ ေခ်ာေမြ႔ေစေရးတုိ႔ကုိ အေျချပဳကာ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုး ဘယ္ေသာအခါမွ် ျပီးျပည့္စံုျခင္းသုိ႔ ေရာက္ရွိႏုိင္မည္ မဟုတ္ေသာ အသိပညာရပ္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္သာတည္း။
ဆုိ႐ုိးစကား ရွိခဲ့ဖူးပါသည္ “အသိပညာ၊ အတတ္ပညာ သိတတ္လိမၼာမွ” ဟူေသာ ဆုိ႐ုိးပါေပ။ ယင္းဆို႐ုိးသည္ အေၾကာင္းမဲ့ ဆုိခဲ့ျခင္း မျဖစ္တန္ရာေပ။ “အတတ္ပညာ”ဟူေသာ ေ၀ါဟာရကုိ သင္စရာ တတ္စရာရွိသည္မ်ားကုိ အတုိင္းအတာတစ္ခုအထိ အကန္႔အသတ္ျဖင့္ တတ္ေျမာက္ေအာင္ သင္ၾကားျခင္းကုိ ဆုိလုိကာ၊ “အသိပညာ” ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ဘ၀ျဖင့္ရင္းကာ သင္ခန္းစာအသိျဖင့္ ရရွိလာသည့္ အေတြ႔အၾကံဳကုိ ဆုိလုိဟန္ရွိသည္။ ယင္းကုိ သင္႐ုိး ကုန္ဆံုးျခင္းမရွိေသာ ဘ၀ျပဌာန္းစာအျဖစ္ တင္စားႏုိင္ သည္။
မြန္စကားပုံ တစ္ခုရွိပါသည္ “ပညာဂႜာဲေလာဲ နယ္ဂႜာဲ၀ါတ္” ပြန္ညာဂလာလြယ္ ႏြယ္ဂလာ၀ပ္-ဟူ၏။ ဆုိလုိရင္းမွာ အတတ္ပညာကုိ တတ္ေျမာက္ရန္ လြယ္ကူစြာ သင္ၾကားႏုိင္ေသာ္လည္း နည္းလမ္းကုိမူကား သင္ၾကား တတ္ေျမာက္ရန္ မလြယ္ကူလွေပ။ ယင္းနည္းလမ္းကုိ ရယူႏုိင္သည့္ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းမွာ အေတြ႔အၾကံဳ ျဖစ္သည္။ ယင္းအေတြ႔အၾကံဳ သည္သာ နည္းလမ္းေကာင္းကုိ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ေပမည္။
ဥပမာအားျဖင့္ မီးျဖင့္ ေဆာ့ကစားေနသည့္ ကေလးငယ္တစ္ဦးကုိ မီးကုိ မေဆာ့ရန္၊ မီးႏွင့္ေဆာ့ပါက အႏၱရာယ္ ရွိႏုိင္ေၾကာင္းကုိ မည္မွ်ပင္ အာေပါက္ေအာင္ ရွင္းျပေစကာမူ ကေလးငယ္ကား အေဆာ့ရပ္လိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။ တားသူကုိ ေၾကာက္သျဖင့္ ခ်က္ျခင္းလက္ငင္း ခဏတာ ရပ္တန္႔ေကာင္း ရပ္တန္႔လုိက္ရေသာ္လည္း ေနာင္အခါ ထပ္ေဆာ့ကစားရန္ ျပန္အားထုတ္ေကာင္း အားထုတ္ေပလိမ့္မည္။ အစဥ္ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္ ကေလးငယ္မွာ အေတြ႔အၾကံဳ ဟူသည့္အသိ လုိအပ္ေန၍ ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ မီးႏွင့္ ေဆာ့ကစားစဥ္ လက္ေလာင္ လက္ပူသည့္ အေတြ႔အၾကံဳ၊ မီးေလာင္သည့္ ျမင္ကြင္း စသည္မ်ား ၾကံဳေတြ႔ ခံစားဖူးပါက မီးပူမွန္း အႏၱရာယ္ရွိမွန္း ကေလးငယ္က အလုိလုိ သိကၽြမ္းနားလည္ လာေပလိမ့္မည္။ ယင္းျဖစ္ရပ္တြင္ ကေလးငယ္ကုိ အဘယ္ပညာ အဘယ္အတုိင္းအတာျဖင့္ သင္ၾကားေသာ္လည္း မီးပူမွန္း တတ္ေျမာက္ျခင္း မရွိပါေပ။ “ေလာင္သည္၊ ပူသည္” ဟူေသာ အေတြ႔ အၾကံဳသည္သာ မီးပူမွန္း ကေလးငယ္ကုိ နားလည္ေစခဲ့သည္။ မီးကုိ ပူမွန္း သိသည့္ေနာက္ အစဥ္အျမဲ ေရွာင္ၾကည္ေပလိမ့္မည္။ မီးႏွင့္ေဆာ့ရန္ ေနာင္အခါ တားရန္ လိုအပ္မည္ မဟုတ္သကဲ့သုိ႔ ကေလးကုိယ္တုိင္လည္း ထပ္ေဆာ့ရန္ အားထုတ္လိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။
လူဘ၀ျဖစ္စဥ္ႏွင့္္ အေတြ႔အၾကံဳသည္ ဒြန္တြဲလွ်က္ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ အေျပာင္းအလဲ အခန္းက႑တစ္ရပ္သာ ျဖစ္သည္။ ဘ၀ျဖတ္သန္းမႈ ျဖစ္စဥ္တုိင္းတြင္ အေတြ႔အၾကံဳသည္ အလုိအေလွ်ာက္ ပါ၀င္ပတ္သက္ရသည့္ ပညာရပ္တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ယင္းေၾကာင့္သာလွ်င္ အေတြ႔အၾကံဳတုိင္းကုိ အမွတ္တမဲ့အျဖစ္ သေဘာမပုိက္မူဘဲ အစဥ္ထာ၀ရ သိရွိေနရမည့္ အသိဟူေသာ ပညာရပ္တစ္ခုအျဖစ္ အသံုးခ်ႏုိင္ပါက ဘ၀ကုိ ေရွ႕တက္လမ္းသုိ႔သာ ပုိ႔ေဆာင္ေစႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။ ထုိေၾကာင့္ အေတြ႔အၾကံဳကို အသုံးခ်ပါ-ဟူ၏။
သုိ႔တုိင္ အေတြ႔အၾကံဳသည္ ဘ၀ဟူေသာ သင္ခန္းစာကုိ သင္ၾကားေပးေသာ အေျခခံပညာ တစ္ခုဟု ယူဆပါက ယူဆႏုိင္စရာ ရွိပါေပသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ယင္းသည္ ေနထုိင္သြားလာႏုိင္ေရး၊ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံ ေခ်ာေမြ႔ေစေရးတုိ႔ကုိ အေျချပဳကာ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုး ဘယ္ေသာအခါမွ် ျပီးျပည့္စံုျခင္းသုိ႔ ေရာက္ရွိႏုိင္မည္ မဟုတ္ေသာ အသိပညာရပ္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္သာတည္း။
ဆုိ႐ုိးစကား ရွိခဲ့ဖူးပါသည္ “အသိပညာ၊ အတတ္ပညာ သိတတ္လိမၼာမွ” ဟူေသာ ဆုိ႐ုိးပါေပ။ ယင္းဆို႐ုိးသည္ အေၾကာင္းမဲ့ ဆုိခဲ့ျခင္း မျဖစ္တန္ရာေပ။ “အတတ္ပညာ”ဟူေသာ ေ၀ါဟာရကုိ သင္စရာ တတ္စရာရွိသည္မ်ားကုိ အတုိင္းအတာတစ္ခုအထိ အကန္႔အသတ္ျဖင့္ တတ္ေျမာက္ေအာင္ သင္ၾကားျခင္းကုိ ဆုိလုိကာ၊ “အသိပညာ” ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ဘ၀ျဖင့္ရင္းကာ သင္ခန္းစာအသိျဖင့္ ရရွိလာသည့္ အေတြ႔အၾကံဳကုိ ဆုိလုိဟန္ရွိသည္။ ယင္းကုိ သင္႐ုိး ကုန္ဆံုးျခင္းမရွိေသာ ဘ၀ျပဌာန္းစာအျဖစ္ တင္စားႏုိင္ သည္။
မြန္စကားပုံ တစ္ခုရွိပါသည္ “ပညာဂႜာဲေလာဲ နယ္ဂႜာဲ၀ါတ္” ပြန္ညာဂလာလြယ္ ႏြယ္ဂလာ၀ပ္-ဟူ၏။ ဆုိလုိရင္းမွာ အတတ္ပညာကုိ တတ္ေျမာက္ရန္ လြယ္ကူစြာ သင္ၾကားႏုိင္ေသာ္လည္း နည္းလမ္းကုိမူကား သင္ၾကား တတ္ေျမာက္ရန္ မလြယ္ကူလွေပ။ ယင္းနည္းလမ္းကုိ ရယူႏုိင္သည့္ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းမွာ အေတြ႔အၾကံဳ ျဖစ္သည္။ ယင္းအေတြ႔အၾကံဳ သည္သာ နည္းလမ္းေကာင္းကုိ ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ေပမည္။
ဥပမာအားျဖင့္ မီးျဖင့္ ေဆာ့ကစားေနသည့္ ကေလးငယ္တစ္ဦးကုိ မီးကုိ မေဆာ့ရန္၊ မီးႏွင့္ေဆာ့ပါက အႏၱရာယ္ ရွိႏုိင္ေၾကာင္းကုိ မည္မွ်ပင္ အာေပါက္ေအာင္ ရွင္းျပေစကာမူ ကေလးငယ္ကား အေဆာ့ရပ္လိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။ တားသူကုိ ေၾကာက္သျဖင့္ ခ်က္ျခင္းလက္ငင္း ခဏတာ ရပ္တန္႔ေကာင္း ရပ္တန္႔လုိက္ရေသာ္လည္း ေနာင္အခါ ထပ္ေဆာ့ကစားရန္ ျပန္အားထုတ္ေကာင္း အားထုတ္ေပလိမ့္မည္။ အစဥ္ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္ ကေလးငယ္မွာ အေတြ႔အၾကံဳ ဟူသည့္အသိ လုိအပ္ေန၍ ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ မီးႏွင့္ ေဆာ့ကစားစဥ္ လက္ေလာင္ လက္ပူသည့္ အေတြ႔အၾကံဳ၊ မီးေလာင္သည့္ ျမင္ကြင္း စသည္မ်ား ၾကံဳေတြ႔ ခံစားဖူးပါက မီးပူမွန္း အႏၱရာယ္ရွိမွန္း ကေလးငယ္က အလုိလုိ သိကၽြမ္းနားလည္ လာေပလိမ့္မည္။ ယင္းျဖစ္ရပ္တြင္ ကေလးငယ္ကုိ အဘယ္ပညာ အဘယ္အတုိင္းအတာျဖင့္ သင္ၾကားေသာ္လည္း မီးပူမွန္း တတ္ေျမာက္ျခင္း မရွိပါေပ။ “ေလာင္သည္၊ ပူသည္” ဟူေသာ အေတြ႔ အၾကံဳသည္သာ မီးပူမွန္း ကေလးငယ္ကုိ နားလည္ေစခဲ့သည္။ မီးကုိ ပူမွန္း သိသည့္ေနာက္ အစဥ္အျမဲ ေရွာင္ၾကည္ေပလိမ့္မည္။ မီးႏွင့္ေဆာ့ရန္ ေနာင္အခါ တားရန္ လိုအပ္မည္ မဟုတ္သကဲ့သုိ႔ ကေလးကုိယ္တုိင္လည္း ထပ္ေဆာ့ရန္ အားထုတ္လိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။
လူဘ၀ျဖစ္စဥ္ႏွင့္္ အေတြ႔အၾကံဳသည္ ဒြန္တြဲလွ်က္ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ အေျပာင္းအလဲ အခန္းက႑တစ္ရပ္သာ ျဖစ္သည္။ ဘ၀ျဖတ္သန္းမႈ ျဖစ္စဥ္တုိင္းတြင္ အေတြ႔အၾကံဳသည္ အလုိအေလွ်ာက္ ပါ၀င္ပတ္သက္ရသည့္ ပညာရပ္တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ယင္းေၾကာင့္သာလွ်င္ အေတြ႔အၾကံဳတုိင္းကုိ အမွတ္တမဲ့အျဖစ္ သေဘာမပုိက္မူဘဲ အစဥ္ထာ၀ရ သိရွိေနရမည့္ အသိဟူေသာ ပညာရပ္တစ္ခုအျဖစ္ အသံုးခ်ႏုိင္ပါက ဘ၀ကုိ ေရွ႕တက္လမ္းသုိ႔သာ ပုိ႔ေဆာင္ေစႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။ ထုိေၾကာင့္ အေတြ႔အၾကံဳကို အသုံးခ်ပါ-ဟူ၏။
